Lezing ’Heren en boeren’ door Piet de Jongh
Op 22 juli organiseert Nut Langstraat in het kader van de zomerweken een lezing, getiteld: ’Heren en boeren’. Tijdens deze lezing zal de spreker ingaan op hoe de boeren leefden en werkten op zandgrond door de jaren heen. Hij vertelt over een millennium in en rond de Langstraat. De lezing wordt gehouden in het Huis van Waalwijk, aanvang 10.00 uur. De toegangsprijs is € 7,50. Inclusief koffie of thee in de pauze en na afloop soep met een stokbroodje.
De lezing neemt je mee vanaf de eerste boeren in de middeleeuwen, rond het jaar 1000, tot de tijd van het moderniseren na de Tweede Wereldoorlog. We wandelen in het bijzonder rond de Loonse en Drunense duinen en kijken hoe men in deze tijden letterlijk geboerd heeft. Het zal geen verhaal over rijkdom worden. Op de schrale gronden die regelmatig werden overstoven door zand, is het altijd een hard bestaan geweest.
Ontwikkeling
Er wordt aandacht besteed aan onder andere de methoden van boeren met eenvoudige ploegen en de os als trekdier, de geteelde gewassen van rogge en boekweit, de gereedschappen en de bewoning van de keuters. Je zult zien dat lange perioden van geen verbetering gevolgd werden door achteruitgang van de landbouw door onder meer oorlogen, koude tijden en zandverstuivingen. Het gehele landschap stond in het teken van overleven. Welvaart bestond niet voor de boeren op de zandgrond. Gedurende het jaar maakte men mest voor de schrale akkers. Hierop werd dan vooral veevoer verbouwd en behield men kleine stukjes voor het eigen voedsel. Van alle opbrengst ging het beste deel nog naar de heer en de pastoor zodat met het gezin met het weinige dat overbleef moest zien te voeden. We zullen zien dat de boer vooral plichten had en de heer rechten. Het was verplicht mee te doen met de wolvenjacht en het graan te laten malen op de molen van de heer. Streng verboden was zelf het karige menu aan te vullen met wild uit de bossen van de heer en het verzaken van de belastingplicht voor de kerk. Zo ging het van de middeleeuwen tot het einde van de 19e eeuw. Pas in de 20e eeuw zien we de welvaart toenemen en wordt het voor de boeren wat makkelijker om de kost te verdienen.
Een belangrijk deel van de lezing staan we stil bij het ontstaan van de dorpen op de zandgronden. We kijken dan wat verder van de Langstraat naar bijvoorbeeld Helvoirt, Goirle, Boxtel en Vught.
We gaan ook in op het leven van de gewone man onder hun heren. Het wordt een lezing van een praatje met een plaatje. De afbeeldingen vertellen een verhaal dat wordt toegelicht en uitgelegd. We kijken terug naar hoe onze voorouders leefden en werkten.
Hopelijk wordt het voor iedereen een interessante blik op het verleden en zien we dat wij, en ook de boeren, het nu nog niet zo slecht hebben!