Vorige week was de start van de internationale campagne Orange the World, waarmee aandacht wordt gevraagd voor geweld tegen vrouwen en meisjes. De campagne loopt van 25 november, de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen, tot 10 december, de Internationale Mensenrechtendag. In meer dan honderd landen worden gebouwen oranje uitgelicht en worden allerlei activiteiten, debatten, tentoonstellingen en demonstraties georganiseerd. Zeker na de moord op de 17-jarige Lisa in augustus van dit jaar, lieten meerdere gemeenten weten meer te gaan doen voor de veiligheid van vrouwen. Juist op lokaal niveau kunnen allerlei maatregelen genomen worden zodat iedereen zich veilig kan voelen, overal en altijd.
Door Madeleine Vrienten
Geweld kent vele vormen
Het kan gaan om lichamelijk, seksueel of mentaal geweld, waarbij intieme terreur en femicide de meest ernstige vormen van geweld tegen vrouwen zijn. Geweld speelt zich ook af op straat of in parken, in het openbaar vervoer, op school, werk en binnen de sportvereniging. Meer dan de helft van alle vrouwen en meisjes heeft ervaring met seksuele straatintimidatie. De gevolgen zijn vaak ingrijpend en soms tragisch.
Geweld achter de voordeur echter komt veel vaker voor en is lastiger te detecteren dan straatgeweld. Het speelt zich af in de privésfeer en bij de slachtoffers is vaak sprake van schuld en schaamte.
Waalwijk kleurt oranje
Ook de gemeente Waalwijk sluit zich aan bij Orange the World door in deze periode de verlichting van het stadshuis oranje te laten kleuren. De kleur staat internationaal symbool voor bewustwording, hoop en solidariteit met slachtoffers van geweld.
Met verschillende kunstprojecten en gesprekken met inwoners vraagt de gemeente aandacht voor het recht van iedere vrouw en elk meisje om in veiligheid te kunnen leven en met respect te worden behandeld.
Silent Scream
Eén van de kunstprojecten is Silent Scream, te zien in de hal van het Waalwijkse stadhuis. Een indringende expositie waarin met portretten en verhalen wordt getoond hoe mensen seksueel geweld hebben beleefd, maar die zeker ook de boodschap van hoop, veerkracht en herstel in zich draagt. Na een inleidend woordje door Hadeline Vorselaars, programmamanager van expertisecentrum huiselijk geweld en kindermishandeling, werd de expositie op dinsdag 25 november om 13.00 uur officieel geopend door burgemeester Sacha Ausems en wethouder Sjors Slaats. “Geweld, in welke vorm dan ook, heeft impact en is onacceptabel”, zo werd door beiden benadrukt.
De incidenten nemen toe en daarmee de hulpvraag. “Super belangrijk om aandacht te hebben voor dit thema! De gemeente is druk doende om serieus op te schalen op dit vlak”, aldus Sacha Ausems. Ervaringsprofessional Mariël Groenen vertelt hoe haar incestverleden impact heeft op alle levensgebieden. Schilderen en schrijven hebben haar geholpen dit om te zetten naar creativiteit en kracht.
Met de expositie wil de gemeente het gesprek openen en het stilzwijgen doorbreken. De expositie is tot en met 10 december dagelijks te bezoeken tijdens de reguliere openingstijden van het stadhuis.
Daarnaast organiseert de gemeente een bijeenkomst met inwoners over ‘Recht op de Nacht’. Tijdens dit gesprek zal de veiligheid van vrouwen in de openbare ruimte centraal staan en kunnen deelnemers hun ervaringen en mogelijke verbeteringen voor een veiligere leefomgeving in Waalwijk delen.
Rode Schoenenproject op Raadhuisplein
Vanaf 26 november vormt het Raadhuisplein het indrukwekkende decor voor het symbolische Rode Schoenenproject. De rode schoenen staan voor vrouwen die slachtoffer zijn geworden van geweld of femicide. De rode kleur staat voor zowel het bloed dat is vergoten, als de kracht, moed en strijdlust van vrouwen wereldwijd. De tientallen rode schoenen vormen een krachtig en stil statement en de gezamenlijke oproep tot verandering. Het project nodigt voorbijgangers uit om even stil te staan bij het onderwerp en het gesprek aan te gaan.
Victim blaming
Vrouwen zetten massaal copingstrategieën in om zich veiliger te voelen. Zo dragen ze wijde, hooggesloten kleding, fietsen een andere (veiligere) route, doen alsof ze aan het bellen zijn en zetten hun live locatie aan. Sommige vrouwen bewapenen zichzelf door naast hun telefoon, ook hun sleutels tussen hun vingers vast te houden. Vreemd dat vrouwen iets zouden moeten doen, opdat mannen zich anders gaan gedragen.
Kijk niet weg
Vaak zijn er in het geval van huiselijk geweld wel vermoedens en een onderbuikgevoel maar geen concrete aanwijzingen. Daarom ook wordt dit door omstanders meestal niet opgepakt. Je kunt het verschil maken door bij twijfel je zorgen hierover te delen met anderen of door om advies te vragen. Want stel dat het wél klopt.
Wanneer er sprake is van straatintimidatie kun je als omstander daadwerkelijk helpen door in te grijpen en je uit te spreken. Want hoe erg is het voor het slachtoffer wanneer omstanders doorlopen of wegkijken. Bemoei je er wél mee!
Grensoverschrijdend gedrag vindt vaak plaats in een groep en als vrienden kun je elkaar hier op aanspreken. Ook dat gebeurt nu nog heel weinig.
NEE tegen geweld
Geweld hoort nergens thuis. De campagne Orange the World met dit jaar als thema 'Gemeenten aan zet', is het moment om gezamenlijk stil te staan bij de omvang van het probleem en om concrete stappen richting verandering te zetten. Met diverse activiteiten wil de gemeente Waalwijk bijdragen aan deze campagne en zegt daarmee NEE tegen geweld. Denk hierbij aan de preventie en aanpak van straatintimidatie, waarbij mannen en jongens worden betrokken. Er zou meer door de ogen van vrouwen naar de openbare ruimte mogen worden gekeken. De plekken die als onveilig worden bestempeld hebben als overeenkomst dat er een gebrek is aan eyes on the street.
Te vaak nog worden signalen (rode vlaggen) gemist. Met een integrale aanpak en meer samenwerking met de betrokken organisaties moet het mogelijk worden om vroegtijdig te signaleren en met adequate opvolging het geweld te stoppen.
Met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht de ultieme kans voor Waalwijk om de strijd tegen geweld een flinke boost te geven. Proactief, door gevraagd en ongevraagd de schijnwerper op dit thema te richten. Nu harder nodig dan ooit.