Op vrijdag 27 juni stond Waalwijk uitgebreid stil bij een bijzondere historische gebeurtenis: het is vierhonderd jaar geleden dat prins Frederik Hendrik, zoon van Willem van Oranje, tijdens de onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje zijn hoofdkwartier vestigde in de Grotestraat te Waalwijk. Deze bijzondere periode (oktober 1624 – juli 1625) wordt herdacht door de onthulling van een plaquette.
Door Rene Klerx
Onafhankelijkheidsstrijd rondom Waalwijk
In 1625 was de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden betrokken in een hevige strijd met Spanje. Frederik Hendrik trok met zijn leger richting Breda om de stad te ontzetten, een poging die mislukte toen Breda zich begin juni 1625 overgaf aan de Spaanse troepen. Tijdens deze militaire operatie overleed op 23 april 1625 opperbevelhebber prins Maurits, halfbroer van Frederik Hendrik. Enkele vertegenwoordigers van de Staten-Generaal haastten zich vervolgens naar Waalwijk om dit nieuws te brengen en Frederik Hendrik aan te wijzen als de nieuwe opperbevelhebber van het Staatse leger en vloot. Om als stadhouder te worden beëdigd, is er instemming nodig van ieder gewest. Holland en Zeeland werden het na kort overleg op 24 mei eens. Dus volgde op 2 juni te Waalwijk de eedsaflegging als stadhouder van beide gewesten. Op 6 juli laat de prins zich beëdigen als stadhouder van Overijssel, op 9 juli van Utrecht en op 25 juli van Gelre. Alle plechtigheden vonden plaats ‘te velde’, dus in Waalwijk. Zo kreeg de Republiek weer een leider.
Met het gilde op weg naar het pand waar destijds het hoofdkwartier van de prins was. (Foto: Teun van der Kolk)
Herdenking in het SchoenenKwartier
Na de ontvangst met koffie of thee en een ‘stadhoudertje’ (lekkernij), speciaal gemaakt en aangeboden door banketbakker PartyVlaai, ging historicus Jan van Oudheusden in op de gevolgen van Frederik Hendriks aanwezigheid in Waalwijk. Piet de Jongh sprak over de gebouwen in Waalwijk die Frederik Hendrik vierhonderd jaar geleden aantrof en waar zijn troepen deels ingekwartierd waren, de munitie opgeslagen was en de paarden gestald waren.
Gildegroet door schuttersgilde 'St.-Crispinus en St.-Crispinianus, uit Besoijen
Na de presentaties wandelden de aanwezigen, onder begeleiding van het schuttersgilde 'St.-Crispinus en St.-Crispinianus' uit Besoijen tezamen met het gilde 'St.-Ambrosius' uit Baardwijk, naar Grotestraat 184. Met een speciaal dankwoord voor de vrijwilligers die dit mogelijk hebben gemaakt onthult burgemeester Sacha Ausems samen met hen de plaquette ter nagedachtenis aan deze historische gebeurtenis. Het schuttersgilde sloot de herdenking af met een feestelijke vlaggenhulde op het Raadhuisplein.
Bijzondere expositie over Frederik Hendrik
In het SchoenenKwartier is een kleine expositie ingericht met objecten uit de Koninklijke Verzamelingen, die herinneren aan het verblijf van de Prins van Oranje in Waalwijk. Tevens is van de historische kaart 'Het Leger inde Lange-Straet' een vergrote kopie te bewonderen. Ook staan er panelen met afdrukken van twee benoemingsoorkondes: één van de Staten-Generaal en één van de gewesten Holland en Zeeland. Heemkundekring 'De Erstelinghe' heeft een aantal archeologische vondsten uitgeleend uit dezelfde tijd, zoals een stijgbeugel uit de smidse van de prins. Ook wordt een bijzondere archeologische vondst van een tinnen olielamp uit de periode rond 1600 tentoongesteld. De volledig gerestaureerde olielamp is in bruikleen gegeven door het provinciaal depot 'Bodemvondsten Noord Brabant'. Dit tinnen voorwerp is gevonden tijdens het archeologisch onderzoek Grotestraat 101-103. De expositie blijft nog tot 27 juli te zien in het SchoenenKwartier.
Volledig gerestaureerde tinnen olielamp (ca. 1600), archeologische vondst Grotestraat 101-103.
Het project is mede mogelijk gemaakt door Stichting Jacques de Leeuw, Nut van het Algemeen – afdeling De Langstraat en gemeente Waalwijk. Op 26 augustus is in het Huis van Waalwijk een gratis lezing over Frederik Hendrik in Waalwijk 1625, door Dr. Jan van Oudheusden. Aangeboden door Nut Langstraat.