In september 2020 begonnen we met de rubriek Langstraotse Praot. Nu, 52 maanden later, plaatsen we aflevering 100. Op www.langstraats.org kun je alle afleveringen terugvinden – van maar liefst 16 schrijvers in 9 dialecten!

Op 24 deecember gòn we standaord alle begròfplòtse van Wolluk aaf. Afgeloôpe kerstaovend hebbe we dè duus ok wir gedaon – kerskes en aonsteeker onder d’n èèrm. Oonze femilieleeje en vriende die-t’r nie mir zen, worre meej ’n bezoekske vereêrd.

Ik wor d’r aalt ’n bietje meeloodramaotisch van. Al waandelend tuuse al die grafzerke pòppe de herinneringe aon oons moeder, Mien, Ad en al die aander heemelgangers as vanzelf op. M’ne kòp lekt wel ’ne toôverlantèèrn. Plòtjes, herinneringe, alle wèl – en meschien ok vus te laot – of nooit uitgesprooke woorde vechte om vurrang.

Ik lees de naome op die kaauw steêne, en de trôsteloôze naombordjes van nog deeprimeerender stroôiveldjes. Ik besef m’n èège dè’k nooit genoeg kerskes bij heb. In gedaachte schíét ik van friet in ’t Huukske nòr de schommel van de buure, aon ’t aander èènd van m’n gebortestraot. En netuurlijk passeert de wèèrme keuke van oons thuis de revuu, meej de gehaktballe aachter op de kachel.

Ik zie m’n èège nog zitte as menneke, meej alles en iedereên om me hinne, in de kerstmies van de meej tig kèèrse verlichte Clemenskerk. Optreejes van Ad en de Kwatsers zitte op ’n meêr as moôie menier vaastgeroest in m’n herinneringscaroessel.

Bij graf nummer zoveul jeûke m’n oôge, maok ik m’n èège wijs. Neeje, aauwe, ge wor eemosjoneêl! De hang nòr vruuger, toen alles netuurlijk beeter waar, wor oe ’n bietje te veul. Jaa, op kerstaovend kleurt deeze jonge de plòtjes aalt wè môier in.

As leste bezúúke we ’t kerkhòf aachter de Sint Jan. Alles en iedereên schiet oons vurbij! Leste kerske, leste groet. En meej ’n net iets te zaacht gepreeveld ‘tot vòlgend jaor’ scharrele we stillekes truug nòr huis, hèèrd en kerstboôm.

Tradisie schrijft veur dè we d’r onder ’t genòt van wè lekkers nog efkes oover naokeuvele. ‘Wè as laoter nou ies?’ gaaf Kees oons as bodschap meej. Cor líét ’t bij ‘Mòkt ’r ’n moôi lèève van, jonge’. En oons moeder laag compleet van de wèèreld in ’t ziekehuisbed, mer vaauwde meej ’t grôtste gemak ’n paor sòkke perfect op. Verhaole en annekdootes worre vur de zovvulste keêr verteld. ’t Moôie ies dè zoo de hille boel in lèève gehaauwe wor. Waant zolang-t’r oover oe geluld wor, bende’r teslòtte nog.

En eegoowistisch as we zen, dùrve we ze ok nog om bescherming en gunste te vraoge. Meej de Top 2000 meej ‘Engelbewaarder’ op d’n aachtergrond aon trekke we gezaomelijk dezelfde concluusie: a ge wè te zegge het, kande dè mar beeter bij lèève dóén. En beeter laot as nooit. ‘Ge doeg ’t góéd’, ‘Ik zie oe gèère’, en vural ‘Ik haauw van oe’ kande nie veul genoeg zegge. Dè ies nie flaauw of eemosjoneêl, mer de aai oover oewen bòl waor iedereên nòr verlangt. Waant ’t worre d’r rap meêr, en ’t eêuwige lèève èèndigt meej oewe leste zuurstòfteug. En ge kregt nou immaol stids meêr spijt en kerskes bij te haauwe per geloôpe grafronde.

Marcel Steenbergen, Waalwijks