Veul zaoke die op ’t schoolplèèn plòtsvijnde kende truugkòppele nòr ’t dagelijks gebeure – of, sterker nog, nòr ’t wèèreldteneêl van alledag. D’r worre vriendschappe vur ’t lèève gesloote, of d’r wor gevochte om niks. Vur ’ne katjoek wierde verraoie dur oewen bùùrjonge – die ge vervòlges ’nen dag laoter wir in genaode aonnaamt, omdè-tie oe aanders nie zo kíéze meej houterekarre. Kortom: ge verbrikt alliaansies en slòt brugge nòvvenaant dèg ’t oe uitkomt.

De sterkste van de klas wor nòr de mond gepròt, en de zwakste meej ’t grôtste gemak afgezeeke of onder z’n kloôte getrapt. D’r bij heûre en nie opvalle ies ’t devies. En vanuit de middemoot meejdrifte, om avventoe spontaon oew kaanse te waoge. De sterke, liefst nie al te slimme klasgenoôt, die makkelijk te bespeule valt, ies aalt hendig om in oew kaamp te hebbe. Mer de getallenteerden aachterbakse minkuukel op de leste rij, meej alleên mer voldoendes op z’ne lijst, motte aalt verrekkes góéd in ’t snòtje haauwe!

Iedereên wil-t’r bij heûre en d’n dag durkomme zonder kleêrscheure. Neej, die aander mot de klappe mer opvange van ’t net buite de groep valle. Ieder pakt ’t op z’n èège menier aon. D’n eêne doeg ’t op spierkraacht, d’n aandere meej verraod en intríézje, of meej ’t smeeje van allerlaai geniepige plannekes. De miste bewondering ha’k altij vur de ‘einzelgängers’ die geheêl onafhaankelijk oover ’t schoolplèèn zwierve. Nooit wiere ze laastiggevalle, en ze han nooit meej gin meens wè te maoke. En – verrekt as’t nie waor ies – ze zaate aalt midde in de klas.

Zelf ha’k ’n moôi stelleke om me hinne, en vur de rest hing ik de paljas uit. Ik moes ’t vurnaomelijk van m’n pròtjes hebbe. M’ne stemmingsthermomeeter en sosjaole-gevuulsraadar draaide mistal nòr genoege. Op die menier kon ik de miste valkuile omzèèle en wies ik m’n èège verbaol te cammoefleere. ’t Aonvúúle van groepsstemminge en hiërarchieje ies men aalt reedelijk góéd afgegaon. In militèère dienst en laoter op de werkvloer plukte ik daor de vruchte van. En uitendelijk ies in opperste noôd diejen irste klap echt wel ’nen dòlder wèèrd.

Mistal wòchtte ik te lang, en hè’k zelf al mir geïncasseerd es uitgedild. Jack van Avoort uit de Ketsheuvel hai ’t op de LDS in Tilburg nog allicht op iemaand gemunt. En deeze keêr op men. Dè kòste men ’n stuk van m’ne vurtaand – en hum vijf menuute ‘black out’ omdè’k ’m ’nen dag laoter, in de ‘ge gòt oew haor mer truughaole’-ronde, meej ’nen ilegaol verkreege Landis-en Gyr-waopestòk in z’ne nek kletste. Zeeker twintig jaor laoter kwaam ik ’m teege in de eênige echte sjoowarmatent van de Kets. ‘Hoe ies’t, vuile Wollukse?’ vroeg-tie en wees nòr z’ne vurtaand. Ik zeg: ‘Prima!’ en wreef in m’ne nek. Zoo ziede mar: ge verleert ze nie hendig, en ze blijve nog allicht hange, de lesse van ’t lèève.

Marcel Steenbergen (Waalwijks)