Veteranen zijn alle (oud-)militairen met de Nederlandse nationaliteit die het Koninkrijk dienden in oorlogsomstandigheden. Of daarmee overeenkomende situaties, zoals vredesmissies in internationaal verband. In aanloop naar de Bevrijdingsdag op 5 mei, verschijnt er vanaf zondag 20 april dagelijks het verhaal van een veteraan uit de gemeente Heusden online. Deze verhalen zijn eerder al in Weekblad Heusden gepubliceerd.

Door Henk Poelakker

Ger Donders (1957) is één van de 250 Veteranen binnen onze gemeente. Hij woont samen met zijn vrouw Maria in Drunen, is vader van twee kinderen en opa van zes kleinkinderen. Hij is maar liefst 40 jaar beroepsmilitair geweest bij het Wapen der Genie; Ger zwaaide af als Kapitein.

Vier jaar na zijn intreding meldde hij zich als vrijwilliger voor een uitzending naar het conflictgebied Libanon (1976). Als jochie van 21 jaar zette hij zich in voor UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon). Hij kwam als een kerel terug: veel geleerd, veel gezien, veel meegemaakt. Zijn meisje Maria, waarmee hij zich vlak vóór vertrek naar Libanon had verloofd, sloot hem een jaar later liefdevol in de armen. Dik dertig jaar later werd hij aangewezen om als 49-jarige naar Afghanistan te gaan met als doel het veiligheidsapparaat van leger en politie in dat land verder op te bouwen. Dit keer liet hij een gezin met twee kinderen achter. Ger ging het Nederlandse Bataljon vooruit, hij moest voorbereidende werkzaamheden verrichten onder commando van het Canadese militaire gezag. Uiteindelijk zou ons land in Afghanistan het bevel gaan voeren over militairen uit meerdere landen. Zijn taak was heel zorgvuldig kijken hoe de mensen uit Canada leiding gaven, de zaken georganiseerd hadden om de overdracht naar het Nederlandse commando zo soepel mogelijk te laten verlopen. Ger voelde zich in die maanden een Nederlandse Canadees.

De foto

Afghanistan. Op de foto zien we Ger met een foto in de hand. Vier van zijn Canadese collega’s, vier van zijn kameraden, waren op een smerige en vernietigende bermbom gereden. Binnen enkele seconden stond alles klaar om de nog zo jonge kerels medische bijstand te verlenen. Helaas kwam al snel het bericht: doe maar rustig aan, er is geen redden meer aan. De vier lichamen werden naar de vliegbasis Kandahar gebracht en ten overstaan van 700 militairen het vliegtuig ingedragen. Ger: “Die militaire eer aan de vier jongens vergeet ik nooit meer. Indrukwekkend en verslagenheid alom. Nog kan ik emotioneel worden als ik die foto zie, het verhaal vertel en terugdenk aan die treurige dag. Ik had dienst op de dag van het onheil en dan ben je heel close bij de hectiek van een reddingsactie die al snel gewijzigd werd in een bergingsoperatie. Ik maakte van heel dichtbij mee hoe militairen hun leven geven voor de vrede. Zij die een kus op de wang gedrukt kregen, zij die van hun geliefden hoorden doe voorzichtig, pas op jezelf en tot ziens, kwamen niet meer levend thuis. Vreselijk voor de nabestaanden, heel moeilijk voor ons als kameraden. Een doedelzakspeler begeleidde de lichamen die zorgvuldig het vliegtuig in werden gedragen, op weg naar huis. Nog altijd word ik stil als ik dat instrument hoor bespelen.”

Vrijheid

Wat betekent vrijheid voor Ger “Het is iets dat verder reikt dan Geen Oorlog. Als Veteraan in de klas bezoek ik basisscholen in onze gemeente en praat met kinderen over vrijheid. Vrijheid is niet iets vanzelfsprekends, het is een kostbaar iets waar we heel zuinig mee om moeten gaan. Vrijheid is voor mij ook: je mag zijn wie je bent, het hoeft niet altijd met oorlog te maken te hebben. In de media zien en horen we dagelijks hoe in teveel landen de vrijheid met voeten getreden wordt en mensen onderdrukt worden. In dat kader hebben mijn uitzendingen naar Libanon en Afghanistan helaas geen effect gehad op de lange termijn. Wel ben ik ervan overtuigd dat we door onze aanwezigheid de plaatselijke bevolking echt hebben kunnen helpen, er heerste rust, we boden veiligheid, we hebben schooltjes gebouwd, meisjes mochten weer naar school, wegen werden aangelegd, een ziekenhuisje geopend, de mensen hoop gegeven, enz.”

In gesprek

Ger vertelt dat angst hem niet vreemd is maar hij noemt het liever bezorgdheid. Met name bij de tweede uitzending was er bezorgdheid om zijn vrouw en kinderen. “Je laat toch je grootste bezit achter. Afscheid nemen is en blijft een moeilijk moment voor mij. In Afghanistan heb ik vaak onzekerheid gevoeld, mede door de vele aanslagen. Als je voor de zoveelste keer de schuilkelder op moet zoeken met helm, wapen en kogelvrij vest, is dat telkens weer een onzeker moment. Anderzijds bestempel ik mijn tijd als veteraan als fascinerend. Meevliegen in een helikopter boven een land in oorlog blijft iets bijzonders. Heeft Libanon en/of Afghanistan mijn/ons leven veranderd? Wel, wij zijn nooit materialistisch ingesteld geweest maar als je heelhuids terugkeert vanuit een oorlogsgebied zie je wel de echt belangrijke zaken van het leven: je partner, een goede gezondheid, goede relatie met je kinderen en kleinkinderen, welzijn en ga zo maar door. Rijkdom zit niet in je portemonnee maar in je hart. Trauma’s? Ja natuurlijk heb ik ook vervelende situaties meegemaakt maar het worden pas trauma’s als ze je leven gaan beheersen, gelukkig heb ik er geen last van.” Ger laat vol trots zijn medailles en oorkondes zien en voegt daar aan toe: “Oorlogen zijn te gek voor woorden. De beelden die tot ons komen zijn hartverscheurend. Ik heb afkeer van landen die met elkaar in conflict zijn. Bij een oorlog zijn er alleen maar verliezers.”

Veteranen

Anno 2024 is de begeleiding vanuit de Overheid heel goed. Terugkerend vanuit Libanon was het credo: ga maar gauw weer aan het werk. Toen we uit Afghanistan terugkwamen was dat heel anders compleet met psychologische bijstand. Ger is voorzitter van Veteranen Gemeente Heusden. “Wij organiseren mede de herdenking bij het Pijlmonument in Drunen, daar waar de Schotten in november 1944 de eerste stappen hebben gezet om onze gemeente te bevrijden. We organiseren op 9 november a.s. een mooie Veteranendag in de Voorste Venne met sprekers, optredens en een heerlijk buffet. Natuurlijk zijn we ook aanspreekpunt voor de 250 veteraren in Heusden. Landelijk is het Veteranen Instituut dag en nacht bereikbaar voor vragen en/of een luisterend oor. Daags vóór kerst, op kerstavond, plaatsen we op alle oorlogsgraven in onze gemeente een lichtje. Op 4 mei, bij Dodenherdenking, leggen we een krans en denken we aan alle militairen die in de oorlog maar ook daarna bij vredesoperaties met hun leven het grootste offer brachten. We mogen hen nooit vergeten.”